Шартнома шарти бажарилмади бу эса пеняга сабаб бўлди

Андижон вилоят адлия бошқармаси томонидан шартномавий-ҳуқуқий муносабатларни мустаҳкамлаш, тарафларга ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш билан бирга, шартномавий интизомни мустаҳкамлаш ва мажбуриятларнинг бажарилиши бўйича мониторинглар ҳам ўтказилмоқда.

Жумладан, 2016 йилнинг ўтган даври мобайнида шартномавий муносабатлар бўйича вилоятдаги 12 та идора ва ташкилотларда 10 та назорат тадбири ўтказилди. Ўрганишлар давомида “Андижонпахтасаноат” ҳудудий бирлашмаси ва унинг тизимида 3421 та, пилла корхоналарида 1386 та, “Озиқ-овқат саноати корхоналари” уюшмасида 16 та, тижорат банкларида 3 та, жами 4826 та қонунбузилиш ҳолати аниқланди.

Хусусан, бошқарма ходимлари томонидан кўриб чиқилган пилла харид қилиш бўйича контрактация шартномаларида жами 689 та ҳолатда қонунбузилишга йўл қўйилган.

Мазкур ҳолатлардан келиб чиқиб, бошқарма томонидан вилоят “Пилла” АЖга киритилган тақдимнома вилоят “Пилла” АЖ томонидан муҳокама қилиниб, жамият раҳбарининг 2016 йил 5 мартдаги буйруғига асосан, 11 та туман пилла давлат корхонаси раҳбарларига “ҳайфсан” интизомий жазо чораси қўлланилди.

Шунингдек, вилоят адлия бошқармасига ҳисобот даврида шартномавий-ҳуқуқий муносабатларга оид 31 та ариза ва шикоятлар келиб тушди. Уларнинг 28 таси кўриб чиқилди, шундан 11 таси қаноатлантирилган бўлса, 17 та мурожаат бўйича ҳуқуқий тушунтириш берилди. Мазкур аризаларни кўриб чиқишда асосан шартнома мажбуриятларини бажармаган ёки кеч бажариш ҳолатларига алоҳида эътибор қаратилиб, неустойка ундириш чоралари кўриб келинмоқда.

Масалан, январь ойида Хонобод шаҳрида жойлашган “Ҳикматулло” МЧЖ раҳбарининг АТ “Халқ банки” Марҳамат, Хўжаобод ва Асака туман филиаллари томонидан шартнома шартлари бажарилмаётганлигидан норози бўлиб қилган мурожаати ўрганиб чиқилди. Аниқланишича, “Ҳикматулло” МЧЖ билан АТ “Халқ банк” Марҳамат, Хўжаобод ва Асака туман филиаллари ўртасида 2013 йил май-август ойларида пудрат шартномалари тузилган.

Ушбу пудрат шартномаларига асосан, даъвогар жавобгарнинг буюртмасига кўра, жавобгарга тегишли бўлган маъмурий биноларни лойиҳа смета ҳужжатларида кўрсатилган таъмирлаш ишларини бажариб бериш мажбуриятини олган.

Шартноманинг 1.4-банди талабига кўра, даъвогарга ишларни бажариш муддати жамиятнинг ҳисоб рақамига бўнак пул маблағи ўтказилган кундан бошлаб, 60 кунлик муддатда бажариб бериш белгиланган.

Бироқ банклар томондан шартноманинг 3.3-банди талабига кўра, шартнома кучга кирган вақтдан бошлаб, 3 банк иши кунида шартнома умумий суммасининг 30 фоизи миқдоридаги қисмини бўнак сифатида тўлаб беришлиги кўрсатилган бўлса-да, ушбу талаб бажарилмаган.

Шу сабабли, тарафлар ўртасида тузилган шартномага ва “Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартномавий-ҳуқуқий базаси тўғрисида” Қонун талабларига асосанланиб, бошқарма томонидан кечикиб тўловни тўланганлиги сабабли, АТ “Халқ банк” Марҳамат, Хўжаобод ва Асака туман филиалларидан жами 90 миллион 299 минг сўм миқдорида неустойка (пеня) ундириш бўйича вилоят хўжалик судига даъво ариза киритилди.

Суд томонидан ушбу даъво ариза кўриб чиқилиб, ҳал қилув қарорига асосан “Ҳикматулло” МЧЖ фойдасига АТ “Халқ банк” Марҳамат филиалидан 6 миллион 104 минг сўм, Хўжаобод туман филиалидан 3 миллион сўм, Асака туман филиалидан 4 миллион 898 минг сўм миқдорида пеня ундириш белгиланди.

Ф.Ашматов, Андижон вилоят адлия бошқармаси масъул ходими