Янгиликлар
19
Коррупция исканжаси – таназзул дебочаси
Икки триллион… Инсон тасаввури чексиз, бироқ бу рақамлар ҳаёли ўзини кенг тасаввурли ҳисоблаган инсонларни ҳам шошириб қўйиши мумкин. Айниқса, бу рақамлар охирида доллар белгиси турса. Сарфлаш
у ёқда турсин, тасаввур қилиш қийинчилик туғдирувчи бу рақамлар ҳар йили дунё бўйича коррупцион схемалар орқали давлат ғазнасини айланиб ўтиб ёт ҳамёнларга бориб тушадиган умумий маблағнинг миқдоридир.
Афсуски, юқоридаги рақамнинг шаклланишида Ўзбекистоннинг ҳам ўз улуши бор. “Transparency International” халқаро ноҳукумат ташкилотининг веб-сайтидан олинган маълумотга кўра, Ўзбекистонда охирги 12 ой ичида давлат хизматларидан фойдаланган шахсларнинг 13 фоизи ишни битириш учун пора беришганини тасдиқлашган. Ушбу ташкилот шакллантирадиган коррупцияга муносабат индекси бўйича давлатлар рейтингида ҳам Ўзбекистоннинг аҳволи аянчли, 153-ўрин.
Муқаддам, Ўзбекистонда “Transparency International ”, “Doing business”, “Аmnesty International” рейтинглари сариқ чақага қиммат ҳисобланган. Бироқ, бу рейтингларда ифодаланаётган давлат нуфузи айни вақтда Парламент, Президент ҳамда ҳукумат даражасида муҳокама қилинмоқда. Коррупцияга қарши кураш соҳаси ҳаётий зарур масала сифатида кўрилиб, бу иллатнинг илдизини қирқишга улкан ресурслар жалб қилинмоқда.
Хусусан, 2020-йил 24-январ куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга қилган мурожаатномасида қуйидаги сўзларни учратиш мумкин: “Коррупцияга қарши курашишда аҳолининг барча қатламлари, энг яхши мутахассислар жалб қилинмас экан, жамиятимизнинг барча аъзолари, таъбир жоиз бўлса, “ҳалоллик ваксинаси” билан эмланмас экан, ўз олдимизга қўйган юксак марраларга эриша олмаймиз. Биз коррупциянинг оқибатлари билан курашишдан унинг барвақт олдини олишга ўтишимиз керак.
Шунингдек, Президент Мурожаатномасида Парламент ва Президентга ҳисоб берадиган, коррупцияга қарши курашишга масъул бўладиган алоҳида орган ташкил этиш таклифини илгари сурган.
Мамлакатда коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари ҳам яратилган. Хусусан, 2017 йил 3 январда Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши кураш тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинган. Қонуннинг
3-моддасида коррупцияга қарши курашишнинг асосий принциплари этиб қуйидагилар белгиланган:
- қонунийлик
- фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларининг устуворлиги
- очиқлик ва шаффофлик
- тизимлилик
- давлат ва фуқаролик жамиятининг ҳамкорлиги
- коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирлар устуворлиги
- жавобгарликнинг муқаррарлиги.
Ушбу принциплардан чекинмаслик, коррупцияга курашни оғишмай ва тўхтовсиз давом эттириш коррупцияга қарши курашдаги энг самарали йўл ҳисобланади.
Коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари яратилган, уни
таг-туги билан йўқотишга сиёсий ирода кўрсатилаётган бўлса-да, у ерда коррупцион муҳит ачинарли аҳволда қолаверса, бунда фақатгина инсон омили ушбу кушанда манбаси бўлиб ҳисобланади.
Коррупцион муносабатларда инсон омили мансабдор шахс ва фуқаро тимсолида намоён бўлади. Шундай экан, коррупцияга қарши курашда асосий эътибор бир вақтнинг ўзида ҳам мансабдор шахсга ҳам фуқаронинг хатти-ҳаракатларига йўналтирилиши лозим.
Хулоса ўрнида мансабдор шахсларга айтар сўзимиз: Коррупция
бу – ҳокимиятнинг фуқароларга эмас, ўзи – ўзига хизмат қилишидир. Ўзингизга хизмат қиляпсизми, демак хушёрликни оширишни айни вақти. Халқ хизматчиси эканингизни унутманг!
Фуқароларга айтар сўзимиз: Ҳеч кимни бой қилишга мажбур эмассиз. Кимнидир бой қиламан деб икки кишини жиноятчига айлантириб қўйманг. Унутманг, пора олиш ҳам пора бериш ҳам жиноятдир. Жиноятга эса жазо муқаррар!
Фарғона шаҳар адлия бўлими
бош маслаҳатчиси У.Султонов
