Yangiliklar

   Фуқаронинг 4 йиллик иш даври пенсия тайинлашда иш стажига қўшилди  
Бувайда туман адлия бўлимига фуқаро Бувайда туманида яшовчи фуқаро С.Ш томонидан  БТПЖ Бувайда туман бўлимининг 09.01.2020 йил кунги қароридан норози бўлиб ёзган мурожаати қонун талаблари асосида ўрганиб чиқилди.
Унга кўра, фуқаро манфаатини кўзлаб Бувайда туман маъмурий судига Бувайда туман Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлимига нисбатан “4 йиллик иш даврини  пенсия тайинлашда иш стажига қўшиб хисоблаш тўғрисида” шикоят ариза киритилди ва мазкур шикоят Бувайда туман маъмурий суди ҳал қилув қарорига асосан қаноатлантирилди.
Натижада, Бувайда туман Бюджетдан ташқари пенсия жамғармаси бўлими зиммасига манфаатдор шахс С.Шга нисбатан 03.12.1991 йилдан 26.04.1995 йилга қадар ишлаган иш даврини пенсия тайинлашда иш стажига қўшиш мажбурияти юклатилди. Фуқарога  01.08. 2019 йил кунидан 331342 сўм 80 тийин миқдорида ёшга доир пенсия тайинланди.

Адлия аралашгач, электр таъминоти учун асоссиз хисобланган 11 миллион сўм қарздорлик суммаси бекор қилинди.
“Р. А” фермер хўжалиги Бувайда туман адлия бўлимига ариза билан мурожаат этиб, туман электр таъминоти корхонаси томонидан фермер хўжалиги 2017 йилдан бошлаб хеч қандай энергия истеъмол қилмаган бўлса-да, ноқонуний равишда ва хеч қандай асоссиз, 2018 йил сентябрь, октябрь ойлари учун 9 986 384.70 сўм қарздорлик хисоблаб, хўжаликнинг “Агробанк АТБ Бувайда филиали” даги мавжуд хисоб рақамига 20.09.2019 йил куни № 628715-сонли тўлов талабномасига асосан 11 936 449.52 сўмга нисбатан инкассо топшириқномаси қўйган ва шу асосда фермер хўжалигидан ЭТК филиал фойдасига дебитор қарздорлик ва олдиндан тўлов суммалари ундириб келиниб, хозирги кунга қадар 2 000 000 сўм ноқонуний ундирилган. Бўлим мазкур мурожаатни тегишли тартибда ўрганиб чиқиб ноқонуний хужжатни бекор қилиш учун Иқтисодий ишлар бўйича Қўқон туманлараро судига даъво ариза киритди ва суднинг хал қилув қарори билан адлия бўлимининг даъвоси қаноатлантирилди, хўжаликнинг Агробанк Бувайда филиалидаги хисоб рақамига 20.09.2019 йил кунги № 628715-сонли тўлов талабномасига асосан қўйилган инкассо топшириқномаси ижро этиш мумкин эмас деб топилди.

Бувайда тумани адлия
бўлими бошлиғи У.Назиров

  Маълумки, 2018 йил 3 июлда “Медиация тўғрисида”ги Қонун қабул қилинган бўлиб, ушбу Қонуннинг амал қилиши фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш муносабати билан келиб чиқадиган низоларга, якка меҳнат низоларига ва оилавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга татбиқ этилиши белгиланди.
  Қонунга асосан, медиация - бу келиб чиққан низони тарафлар ўзаро мақбул қарорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор яъни медиацияни амалга ошириш учун тарафлар томонидан жалб этиладиган шахс кўмагида ҳал қилиш усул бўлиб, медиаторнинг фаолияти профессионал яъни ўз фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан тасдиқланадиган медиаторларни тайёрлаш дастури бўйича махсус ўқув курсидан ўтган, шунингдек профессионал медиаторлар реестрига киритилган шахс ёки нопрофессионал асосда яъни фаолиятини йигирма беш ёшга тўлган ва медиатор вазифаларини бажаришга розилик берган шахс амалга ошириши мумкин.
  Махфийлик, ихтиёрийлик, тарафларнинг ҳамкорлиги ва тенг ҳуқуқлилиги, медиаторнинг мустақиллиги ва холислиги медиация институтининг асосий принциплари этиб белгиланди.
  Қонунга кўра медиация тарафлари медиаторни ихтиёрий равишда танлайди ва ундан медиациянинг исталган босқичида воз кечиши мумкин.
  Қонунга асосан, қуйидагилар медиатор бўлиши мумкин эмас, яъни:
давлат вазифаларини бажариш учун ваколат берилган ёки унга тенглаштирилган шахс;
муомала лаёқати чекланган ёки муомалага лаёқатсиз деб топилганлиги тўғрисида суднинг қонуний кучга кирган ҳал қилув қарори мавжуд бўлган шахс;
судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки судланганлиги олиб ташланмаган шахс;
ўзига нисбатан жиноий таъқиб амалга оширилаётган шахс.
  Бундан ташқари қонун билан медиаторнинг фаолияти тадбиркорлик фаолияти ҳисобланмаслиги белгиланди.
  Профессионал асосдаги медиаторнинг фаолияти ҳақ эвазига ёки текин амалга оширилиши мумкинлиги ҳамда Нопрофессионал асосдаги медиаторнинг фаолияти текин амалга оширилиши белглаб қўйилди.
  Шунингдек, медиация тарафларнинг хоҳиш-истаги асосида суддан ташқари тартибда, низони суд тартибида кўриш жараёнида, суд ҳужжатини қабул қилиш учун суд алоҳида хонага киргунига қадар, ҳакамлик судида кўриш жараёнида қўлланилиши ҳам мумкин.
  Медиация тартиб-таомилини амалга ошириш натижалари бўйича тарафлар келиб чиққан низо хусусида ўзаро мақбул қарорга эришган тақдирда, тарафлар ўртасида ёзма шаклда медиатив келишув тузилади ҳамда медиация тартиб-таомилини амалга ошириш чоғида давлат органининг бевосита аралашуви тақиқланади.
  Бундан ташқари, суд муҳокамаси жараёнида, низони ваколатли давлат органида кўриш жараёнида медиация тартиб-таомилини амалга ошириш чоғида тарафлар томонидан эришилган медиатив келишув тегишли иш қайси суд ёки ваколатли давлат органининг иш юритувида турган бўлса, дарҳол ўша судга ёки ваколатли давлат органига юборилади.
  Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, қонунга кўра, низо медиатив келишув билан медиация тартибида ҳал қилинган тақдирда, тўланган давлат божи қайтарилиши лозим.
  Хулоса қилиб айтганда, мазкур қонунинг қабул қилиниши натижасида медиация соҳасидаги муносабатлар тартибга солиниб, агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг медиация тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.


Марғилон шаҳар
адлия бўлими бошлиғи
А.Мамадалиев    

Ўзбекистон Республикасида бугунги кунда Инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш энг асосий омиллардан бири бўлиб ҳисобланмоқда.
         Шу омилларнинг давомчиси сифатида, Ўзбекистон Республикасида Қонунчилик палатаси томонидан 2018 йил 12 июнда қабул қилинган
Сенат томонидан 2018 йил 28 июнда маъқулланган “Медиация тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинди.
         Қонуннинг амал қилиши фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан, шу жумладан тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш муносабати билан келиб чиқадиган низоларга, шунингдек якка меҳнат низоларига ва оилавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга медиацияни қўллаш билан боғлиқ муносабатларга нисбатан қўлланилади.
         Медиация - келиб чиққан низони тарафлар ўзаро мақбул қарорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор кўмагида ҳал қилиш усули, медиатор — медиацияни амалга ошириш учун тарафлар томонидан жалб этиладиган шахс, медиатив келишув — медиацияни қўллаш натижасида медиация тарафлари томонидан эришилган келишув, медиация тартиб-таомилини амалга ошириш тўғрисидаги келишув — тарафларнинг тузилган пайтдан эътиборан медиация тартиб-таомили амалга ошириладиган келишуви, медиацияни қўллаш тўғрисидаги келишув — низо келиб чиққунига қадар ёки у келиб чиққанидан сўнг тарафларнинг низони медиация тартиб-таомилини амалга оширган ҳолда ҳал этиш зарурлиги тўғрисида тузилган келишувлар ушбу қонуннинг асосий тушунчалари этиб белгилаб қўйилди.
         Медиация махфийлик, ихтиёрийлик, тарафларнинг ҳамкорлиги ва тенг ҳуқуқлилиги, медиаторнинг мустақиллиги ва холислиги принциплари асосида амалга оширилади.
         Махфийлик ўзи тушунчасига тўхталадиган бўлсак, медиация иштирокчилари медиация жараёнида ўзларига маълум бўлиб қолган маълумотларни уларни тақдим этган медиация тарафининг, унинг ҳуқуқий ворисининг ёки вакилининг ёзма розилигисиз ошкор қилишга ҳақли эмаслиги қаътий этиб белгилаб қўйилди.
         Медиация тартиб-таомилини амалга оширишда медиатор мустақил этиб белгилаб қўйилди.
         Медиация тартиб-таомилини амалга оширишда медиаторнинг фаолиятига бирор-бир тарзда аралашишга йўл қўйиллиги мазкур қонун билан мустахкамлаб қўйилди.
         Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шаҳар адлия бошқармалари томонидан Профессионал медиаторлар реестри юритилади, ушбу реестр уларнинг расмий веб-сайтларида, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг расмий
веб-сайтида жойлаштирилиб борилади.
         Хулоса қилиб ўтиладиган бўлсак, ушбу қонун билан фуқаролар ўртасидаги ўзаро низолар судгача бўлган тартибда ҳал этилса, фуқароларнинг ўзаро сарсон бўлишларнинг олди олинади ҳамда фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини тез фурсатларда ҳал этилишига олиб келади.
  Тошлоқ туман адлия
бўлими бошлиғи А.Каримов

Икки триллион… Инсон тасаввури чексиз, бироқ бу рақамлар ҳаёли ўзини кенг тасаввурли ҳисоблаган инсонларни ҳам шошириб қўйиши мумкин. Айниқса, бу рақамлар охирида доллар белгиси турса. Сарфлаш
у ёқда турсин, тасаввур қилиш қийинчилик туғдирувчи бу рақамлар ҳар йили дунё бўйича коррупцион схемалар орқали давлат ғазнасини айланиб ўтиб ёт ҳамёнларга бориб тушадиган умумий маблағнинг миқдоридир.
Афсуски, юқоридаги рақамнинг шаклланишида Ўзбекистоннинг ҳам ўз улуши бор. “Transparency International” халқаро ноҳукумат ташкилотининг веб-сайтидан олинган маълумотга кўра, Ўзбекистонда охирги 12 ой ичида давлат хизматларидан фойдаланган шахсларнинг 13 фоизи ишни битириш учун пора беришганини тасдиқлашган. Ушбу ташкилот шакллантирадиган коррупцияга муносабат индекси бўйича давлатлар рейтингида ҳам Ўзбекистоннинг аҳволи аянчли, 153-ўрин.
Муқаддам, Ўзбекистонда “Transparency International ”, “Doing business”, “Аmnesty International” рейтинглари сариқ чақага қиммат ҳисобланган. Бироқ, бу рейтингларда ифодаланаётган давлат нуфузи айни вақтда Парламент, Президент ҳамда ҳукумат даражасида муҳокама қилинмоқда. Коррупцияга қарши кураш соҳаси ҳаётий зарур масала сифатида кўрилиб, бу иллатнинг илдизини қирқишга улкан ресурслар жалб қилинмоқда.
Хусусан, 2020-йил 24-январ куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга қилган мурожаатномасида қуйидаги сўзларни учратиш мумкин: “Коррупцияга қарши курашишда аҳолининг барча қатламлари, энг яхши мутахассислар жалб қилинмас экан, жамиятимизнинг барча аъзолари, таъбир жоиз бўлса, “ҳалоллик ваксинаси” билан эмланмас экан, ўз олдимизга қўйган юксак марраларга эриша олмаймиз. Биз коррупциянинг оқибатлари билан курашишдан унинг барвақт олдини олишга ўтишимиз керак.
Шунингдек, Президент Мурожаатномасида Парламент ва Президентга ҳисоб берадиган, коррупцияга қарши курашишга масъул бўладиган алоҳида орган ташкил этиш таклифини илгари сурган.  
Мамлакатда коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари ҳам яратилган. Хусусан, 2017 йил 3 январда Ўзбекистон Республикасининг “Коррупцияга қарши кураш тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинган. Қонуннинг
3-моддасида коррупцияга қарши курашишнинг асосий принциплари этиб қуйидагилар белгиланган:
-        қонунийлик
-        фуқаролар ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларининг устуворлиги
-        очиқлик ва шаффофлик
-        тизимлилик
-        давлат ва фуқаролик жамиятининг ҳамкорлиги
-        коррупциянинг олдини олишга доир чора-тадбирлар устуворлиги
-        жавобгарликнинг муқаррарлиги.
Ушбу принциплардан чекинмаслик, коррупцияга курашни оғишмай ва тўхтовсиз давом эттириш коррупцияга қарши курашдаги энг самарали йўл ҳисобланади.
Коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари яратилган, уни
таг-туги билан йўқотишга сиёсий ирода кўрсатилаётган бўлса-да, у ерда коррупцион муҳит ачинарли аҳволда қолаверса, бунда фақатгина инсон омили ушбу кушанда манбаси бўлиб ҳисобланади.  
Коррупцион муносабатларда инсон омили мансабдор шахс ва фуқаро тимсолида намоён бўлади. Шундай экан, коррупцияга қарши курашда асосий эътибор бир вақтнинг ўзида ҳам мансабдор шахсга ҳам фуқаронинг хатти-ҳаракатларига йўналтирилиши лозим.
Хулоса ўрнида мансабдор шахсларга айтар сўзимиз: Коррупция
бу – ҳокимиятнинг фуқароларга эмас, ўзи – ўзига хизмат қилишидир. Ўзингизга хизмат қиляпсизми, демак хушёрликни оширишни айни вақти. Халқ хизматчиси эканингизни унутманг!  
Фуқароларга айтар сўзимиз: Ҳеч кимни бой қилишга мажбур эмассиз. Кимнидир бой қиламан деб икки кишини жиноятчига айлантириб қўйманг. Унутманг, пора олиш ҳам пора бериш ҳам жиноятдир. Жиноятга эса жазо муқаррар!

Фарғона шаҳар адлия бўлими
бош маслаҳатчиси У.Султонов

Фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини мурожаатлар ва мониторинглар асосида аниқлаш, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйичачора-тадбирларни амалга ошириш ҳамда давлат органлари ва ташкилотлари туман (шаҳар) тузилмаларининг қонунлар ва бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар соҳасидаги фаолиятига услубий раҳбарлик қилиш ва мувофиқлаштириш адлия органлари фаолиятининг устивор вазифаларидан бири ҳисобланади.
Ушбу вазифларни ижросини таъминлашда адлия органлари томонидан бир қатор эътиборга молик ишлар амалга ошириб келинмоқда.
Бу борада асосий эътибор фуқароларнинг бузилган ҳуқуқларини мурожаатлар асосида ҳал қилишга қаратилмоқда.
Хусусан, Сўх туман адлия бўлими томонидан Сўх туман Чумоқча қишлоғида яшовчи фуқаро Бобосодиқов Содиқжон 2020 йил 20 март куни Сўх туман адлия бўлимига мурожаат қилиб, Сўх ширкат ҳўжалигидан ишлаган даврлари учун ойлик иш ҳақини ундиришда амалий ёрдам беришни сўраган.
Сўх туман адлия бўлими томонидани Фуқаролик ишлари бўйича Риштон туманлараро судига фуқаронинг манфаатини кўзлаб даъво ариза киритилиб, фуқаро С.Бобосодиқовнинг 2158190 сўм иш ҳақи ундирилиб берилди.


Бунёд Эназаров
Сўх туман адлия бўлими бош маслаҳатчиси

Маълумки, 2018 йил 3 июлда “Медиация тўғрисида”ги Қонун қабул қилинган бўлиб, ушбу Қонуннинг амал қилиши фуқаролик ҳуқуқий муносабатлардан, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш муносабати билан келиб чиқадиган низоларга, якка меҳнат низоларига ва оилавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган низоларга татбиқ этилиши белгиланди.
Қонунга асосан, медиация - бу келиб чиққан низони тарафлар ўзаро мақбул қарорга эришиши учун уларнинг ихтиёрий розилиги асосида медиатор яъни медиацияни амалга ошириш учун тарафлар томонидан жалб этиладиган шахс кўмагида ҳал қилиш усул бўлиб, медиаторнинг фаолияти профессионал яъни ўз фаолиятини Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан тасдиқланадиган медиаторларни тайёрлаш дастури бўйича махсус ўқув курсидан ўтган, шунингдек профессионал медиаторлар реестрига киритилган шахс ёки нопрофессионал асосда яъни фаолиятини йигирма беш ёшга тўлган ва медиатор вазифаларини бажаришга розилик берган шахс амалга ошириши мумкин.
Махфийлик, ихтиёрийлик, тарафларнинг ҳамкорлиги ва тенг ҳуқуқлилиги, медиаторнинг мустақиллиги ва холислиги медиация институтининг асосий принциплари этиб белгиланди.
Қонунга кўра медиация тарафлари медиаторни ихтиёрий равишда танлайди ва ундан медиациянинг исталган босқичида воз кечиши мумкин.
Қонунга асосан, қуйидагилар медиатор бўлиши мумкин эмас, яъни:
давлат вазифаларини бажариш учун ваколат берилган ёки унга тенглаштирилган шахс;
муомала лаёқати чекланган ёки муомалага лаёқатсиз деб топилганлиги тўғрисида суднинг қонуний кучга кирган ҳал қилув қарори мавжуд бўлган шахс;
судланганлик ҳолати тугалланмаган ёки судланганлиги олиб ташланмаган шахс;
ўзига нисбатан жиноий таъқиб амалга оширилаётган шахс.
Бундан ташқари қонун билан медиаторнинг фаолияти тадбиркорлик фаолияти ҳисобланмаслиги белгиланди.
Профессионал асосдаги медиаторнинг фаолияти ҳақ эвазига ёки текин амалга оширилиши мумкинлиги ҳамда Нопрофессионал асосдаги медиаторнинг фаолияти текин амалга оширилиши белглаб қўйилди.
Шунингдек, медиация тарафларнинг хоҳиш-истаги асосида суддан ташқари тартибда, низони суд тартибида кўриш жараёнида, суд ҳужжатини қабул қилиш учун суд алоҳида хонага киргунига қадар, ҳакамлик судида кўриш жараёнида қўлланилиши ҳам мумкин.
Медиация тартиб-таомилини амалга ошириш натижалари бўйича тарафлар келиб чиққан низо хусусида ўзаро мақбул қарорга эришган тақдирда, тарафлар ўртасида ёзма шаклда медиатив келишув тузилади ҳамда медиация тартиб-таомилини амалга ошириш чоғида давлат органининг бевосита аралашуви тақиқланади.
Бундан ташқари, суд муҳокамаси жараёнида, низони ваколатли давлат органида кўриш жараёнида медиация тартиб-таомилини амалга ошириш чоғида тарафлар томонидан эришилган медиатив келишув тегишли иш қайси суд ёки ваколатли давлат органининг иш юритувида турган бўлса, дарҳол ўша судга ёки ваколатли давлат органига юборилади.
Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, қонунга кўра, низо медиатив келишув билан медиация тартибида ҳал қилинган тақдирда, тўланган давлат божи қайтарилиши лозим.
Хулоса қилиб айтганда, мазкур қонунинг қабул қилиниши натижасида медиация соҳасидаги муносабатлар тартибга солиниб, агар Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномасида Ўзбекистон Республикасининг медиация тўғрисидаги қонун ҳужжатларида назарда тутилганидан бошқача қоидалар белгиланган бўлса, халқаро шартнома қоидалари қўлланилади.


Марғилон шаҳар
адлия бўлими бошлиғи
А.Мамадалиев    

       Бирлашган миллатлар ташкилоти тавсифига кўра, бутун дунё бўйлаб тарқалган пандемия инсоният тарихидаги сўнгги юз йилликда учраган энг жиддий муаммолардан бири бўлиб турибди. Бугунги кунда коронавирус инфекцияси глобал хавф сифатида дунё мамлакатларини ҳамда Ўзбекистон Республикасининг асосий муаммосига айланди.
    Давлатимиз раҳбари томонидан короновирус тарқалишини олдини олиш, пандемиянинг аҳоли ҳаёти ва мамлакат иқтисодиётига салбий таъсирини камайтиришга қаратилган муҳим қарорлар қабул қилиниб, кечиктириб бўлмайдиган зарур чоралар кўрилмоқда.
    Шунингдек, Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 23 март кунидаги “Коронавирус инфекцияси тарқалишига қарши қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 176-сон қарори қабул қилинди.
    Унга кўра, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида 2020 йил 24 март соат 00.01 дан бошлаб қуйидагиларни назарда тутувчи коронавирус инфекцияси тарқалишига қарши кучайтирилган тартиб жорий этилди ҳамда идоравий бўйсунуви ва ташкилий-ҳуқуқий шаклидан қатъи назар барча ташкилотларнинг асосий иш фаолиятига таъсир этмаган ҳолда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ходимларни меҳнат таътилига чиқариш, қолган қисмининг меҳнат фаолиятини максимал даражада масофадан туриб («онлайн» режимда ёки масофавий тарзда) ташкил этиш чоралар кўрилиши белгиланди.
    Бу борада, иш берувчининг ходимлар олдидаги мажбуриятлари қуйидагилардан иборат бўлади.
    Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирининг 2020 йил 25 мартдаги буйруғи билан “Карантинга оид чоралар амал қилиш даврида ходимларни масофавий иш усулида, мослашувчан иш графигида ёки уйда ишлашга ўтказишнинг вақтинчалик тартиби тўғрисида”ги Низом тасдиқланган. (Адлия вазирлиги томонидан 2020 йил 28 мартда рўйхатдан ўтказилди, рўйхат рақами 3228-сон)
    Мазкур Низом коронавирус инфекцияси тарқалишини олдини олишга қаратилган чора-тадбирларини амалга ошириш вақтида  давлат органлари ва мулкчилик шаклидан қатъи назар барча ташкилотлар ходимларини масофавий иш усулида, мослашувчан иш графигида ёки уйда ишлашга ўтказишнинг вақтинчалик тартибини белгилайди.
    Хўш, масофадан ишлаш деганда нима тушунилади?
    Бунда, ходимнинг меҳнат шартномасида кўрсатилган мажбуриятларини иш берувчининг жойлашган ҳудудидан ташқарида, доимий иш жойи, ҳудуд ёки объектдан ташқарида бажариладиган иш усули тушунилади.
Низом талабларига кўра, масофавий ишлаш тартибига ўтиши мумкин бўлган ходимлар асосан биринчи навбатда ҳомиладор аёллар, кексалар, имконияти чекланган шахслар ва сурункали касалликларга чалинган ходимлардир. Улардан кейин, бошқа ходимлар масофавий ишлаш тартибига ўтиши мумкин.
    Масофавий ишлаш учун албатта, ходимни масофавий ишга вақтинчалик ўтказишда иш берувчи томонидан вақтинчалик ишга ўтказиш ҳақида муддати кўрсатилган буйруғи чиқарилади.
    Масофавий ишга ўтказилганда иш берувчи ва ходим ўртасида илгари тузилган меҳнат шартномасига тегишли ўзгартириш киритилади ва меҳнат шартномасида масофавий ишлаш давридаги меҳнат шартлари келишиб олинади.
    Масофавий ишга ўтказиш юзасидан ходим билан тузилган меҳнат шартномасига киритиладиган ўзгартиришларда Меҳнат кодексининг 73-моддасида назарда тутилган шартлар билан бир қаторда қуйидагилар кўрсатилади:
    иш берувчи ва ходим ўртасида электрон ҳужжат алмашинуви бўйича ўзаро алоқалар тартиби;
    ходимнинг меҳнат мажбуриятларини амалга ошириш учун зарур бўлган жиҳозлар ва/ёки техника воситаларидан фойдаланиш тартиби, агар томонлар тарафидан ходимга тегишли жиҳозлар ёки техника воситаларидан фойдаланиш тўғрисидаги келишув мавжуд бўлса;
    иш берувчи билан доимий алоқаларини таъминлаш мақсадида ходимни алоқа воситалари билан таъминлаш, шу жумладан Интернет тармоғидан фойдаланиш;
    иш берувчи томонидан ходимга берилган жиҳозлар ва техникаларнинг ходимнинг айби билан бузилганда, етказилган зарарни ходим томонидан иш берувчига қоплаб бериш билан боғлиқ шартлар;
    ходим ўз меҳнат вазифаларини бажариш учун шахсий жиҳозлар ёки техника воситаларидан, шунингдек алоқа воситалари, шу жумладан Интернет тармоғидан фойдаланган тақдирда харажатларни қоплаш тартиби ва шартлари;
    ходим ва иш берувчининг зарурий меҳнат муҳофазаси ва меҳнат шароитларига амал қилиш бўйича мажбуриятлари;
    ходимни ишлаб чиқариш зарурияти туғилганда доимий иш жойига ўтказиш шартлари.
    Бундай ҳолда, ходим ишлаб чиқариш топшириғининг ҳажми ва меҳнат шартномасида кўрсатилган бошқа шартлардан келиб чиққан ҳолда иш вақти ва давомийлигини мустақил белгилайди.
    Масофавий ишда ишловчи ходим иш вақтини ўз хоҳишига кўра тақсимланишини ҳисобга олган ҳолда, у томонидан бажарилган ишлар учун бир баравар миқдорда меҳнат ҳақи тўланади. Бунда ходимга нисбатан иш вақтидан ташқари иш, дам олиш ва байрам кунларидаги иш, шунингдек тунги вақтдаги иш учун меҳнатга ҳақ тўлаш шартлари қўлланилмайди.
    Масофавий ишга вақтинчалик ўтказилган ходимнинг меҳнатига ҳақ тўлаш қуйидагича амалга оширилади:
    меҳнатга ҳақ тўлашдаги соатбай асосида — ходимнинг масофавий ишга ўтказилгунга қадар белгиланган тариф ставкаси (лавозим оклади)дан келиб чиққан ҳолда;
меҳнатга ҳақ тўлашдаги ишбай асосида — ўрнатилган нархлардан келиб чиққан ҳолда.
    Ходим масофавий ишга ўтказилганда унинг таътиллар жадвалига мувофиқ меҳнат таътили, вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича нафақа олиш ҳамда қонун ҳужжатларида ва жамоа шартномасида назарда тутилган бошқа ҳуқуқлари сақланиб қолинишлиги белгилаб қўйилган.

                                Тошлоқ туман адлия бўлими бошлиғи А.Каримов

    Фуқаролар карантин қоидаларини бузиш билан боғлиқ маъмурий жазо тайинлаш тўғрисидаги қарордан норози бўлсалар, судга мурожаат қилишлари мумкинми?

      Қонунчиликка мувофиқ, фуқаро ўрнатилган тартибда судга мурожаат қилиши мумкин.

       Шуни ҳам таъкидлаш керакки, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Президиумининг қарорига асосан, коронавирус инфекцияси тарқалишининг олдини олиш мақсадида фуқаролар ҳужжатларини судга фақат электрон шаклда ёки почта орқали тақдим этишлари тавсия этилган.

        Бундан ташқари, судларга шошилинч ишлар (қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорасини қўллаш, қамоқда сақлаб туриш муддатини узайтириш, ўзгартириш ёки бекор қилиш, фуқароларни тиббиёт муассасаларига жойлаштириш, маъмурий қамоққа олиш, фуқароларни руҳий касалликлар муассасасига мажбурий жойлаштириш (у ерда бўлиш муддатини узайтириш), фуқароларни сил касалига қарши муассасага мажбурий жойлаштириш (у ерда бўлиш муддатини узайтириш), фуқароларни муомала лаёқатини белгилаш (муомалага лаёқатли деб топиш) ҳамда буйруқ тартибида иш юритишни ҳал қилишга доир ишларни кўриб чиқиш тайинланган

  Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодексининг 29-2-моддасига асосан, карантинли ва инсон учун хавфли бўлган бошқа юқумли касалликлар пайдо бўлиши ҳамда тарқалиши шароитида эпидемияларга қарши кураш қоидаларини бузишга оид ҳуқуқбузарлик содир этган шахсга нисбатан тегишли тиббий асослар мавжуд бўлган тақдирда давлат санитария назорати органлари томонидан карантинда сақлаш ёки даволаниш тарзидаги тиббий йўсиндаги мажбурлов чораси қўлланилиши мумкин.

  Тиббий йўсиндаги мажбурлов чораси ўттиз суткагача бўлган муддатда маъмурий жазо тайинлаш билан бирга қўлланилади ҳамда давлат санитария назорати органлари томонидан белгиланган жойларда ижро этилади.
Тиббий йўсиндаги мажбурлов чорасининг ижроси давлат санитария назорати, Ўзбекистон Республикаси ички ишлар ва Миллий гвардияси органлари томонидан таъминланади.

  Ушбу талабларни бажармаганлик учун маъмурий ва жиноий  жавобгарлик белгиланган (Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодексининг 54-моддаси ҳамда Жиноят кодексининг 257-1-моддаси).

  Маълумот учун: Ушбу тартиб  Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 23 мартдаги 176-сон «Коронавирус инфекцияси тарқалишига қарши қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорида (https://lex.uz/docs/4772484) кўзда тутилган.

  Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармойишига мувофиқ (Ф-5537-сон 29.01.2020 й.), коронавирус инфекцияси ва бошқа ўткир  респиратор кассалликлар бор деб гумон қилинаётган шахсларни  мажбурий диагностикадан ўтказиш белгиланган.