Yangiliklar
Хужжатларни китоб таризида тикиш хизмати (А4 формат) 250 варокдан жилдли каттик муковали сифатли килиб тикиш хизмати лот 7046435
Сиз қонунчилик янгиликларидан хабардормисиз?
Сўнгги йилларда юртимизда ишбилармонлик ва инвестиция муҳитини тубдан яхшилаш, ортиқча бюрократик тўсиқларни бартараф этиш, эскирган, замон талабларига мос келмайдиган тартиб-таомилларни такомиллаштириш борасида изчил чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Мазкур йўналишларда олиб борилган ишлар лицензиялаш ва рухсат бериш тизимини либераллаштириш ҳамда институционал ислоҳ қилишнинг янги босқичини бошлаш учун мустаҳкам асос яратди.
Лицензиялаш ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан такомиллаштириш ҳамда бюрократик тўсиқларни бартараф этиш орқали тадбиркорлик субъектлари фаолияти учун янада кенг шарт-шароитларни яратиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил
24 август куни ПФ-6044-сонли “Лицензиялаш ва рухсат бериш тартиб-таомилларини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони қабул қилинди.
Мазкур Фармонда, 2021 йил 1 январдан бошлаб айрим турдаги лицензия ва рухсатномалар бекор қилиниши, айримлари бирлаштириш йўли билан бекор қилиниши ҳамда расмийлаштириш муддатлари қарийб
2 бараварга қисқартирилиши ҳамда мазкур ҳужжатларни олиш тартиб-таомиллари янада соддалаштирилиши назарда тутилган.
Масалан, 2021 йил 1 январдан бошлаб илгари берилган йўловчиларни шаҳарда, шаҳар атрофида, шаҳарлараро йўналишлар бўйича лицензиялари бирлаштирилиб, ягона “Йўловчиларни шаҳар, шаҳар атрофида ва шаҳарлараро енгил автомобилларда ташиш” бўйича лицензиялар берилиши кўзда тутилган.
Яъни, ортиқча бюракратиядан йироқлашиб, ишбилармонлик муҳитини яхшилаш мақсадида лицензияланадиган фаолият ва рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатларнинг бирлаштириш йўли билан бекор қилинмоқда.
2021 йил 1 январга қадар лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомиллари билан боғлиқ барча жараёнларни қамраб олган “Лицензия” ахборот тизими ишлаб чиқилади ва 2021 йил 1 январдан лицензиялаш, рухсат бериш ва хабардор қилиш тартиб-таомиллари босқичма-босқич тўлиқ электрон тарзда “Лицензия” ахборот тизими орқали амалга оширилади.
Шу билан бирга, лицензия соҳасидаги қонун бузилишлари ҳақида хабар берган шахслар ҳуқуқбузарлик ўз тасдиғини топганда ундирилган жариманинг 10 фоизи миқдоридаги пул мукофоти билан рағбатлантирилиши ҳам назарда тутилган.
Бундан ташқари, 2020 йилда муддати тугайдиган барча лицензия ва рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатларнинг амал қилиш муддати 2021 йил
1 январга қадар узайтирилди.
Бу каби қонун хужжатларини қабул қилинишидан мақсад, республикамизда фаолият олиб бораёган ҳамда олиб бормоқчи бўлган тадбиркор ва ишбилармонларга вақтини ва нақдини тежайдиган муносиб муҳитни яратишдан иборат. Зеро, замон талабларига мос келмайдиган тартиб-таомилларни ислох қилиш, янги бозорлар яратиб, иш ўринларини ташкил қилиш ҳамда фуқароларга муносиб ҳаёт тарзини олиб келиш бу барчамизни асосий вазифаларимиздан биридир.
ФАРҲОДЖОН ЖУМАЕВ
Фарғона шаҳар адлия бўлими
катта маслаҳатчиси
1. Турмуш ўртоғим туғруқхонада ишлайди, олий маълумотли. 3 ёшга тўлмаган фарзандимиз бор. Шундай бўлишига қарамасдан тунги навбатчиликда ишлаб келмоқда. Қонун бўйича бу тўғрими? Турмуш ўртоғимга қандай имтиёзлар бор?
Жавоб: Ушбу ҳолатда тунги ишга жалб қилиш фақатгина ходимнинг розилиги ва тиббий хулоса асосида амалга оширилиши лозим. Меҳнат кодексига кўра, ўн тўрт ёшга тўлмаган боласи бор аёлларни уларнинг розилигисиз тунги ишларга, иш вақтидан ташқари ишларга, дам олиш кунларидаги ишларга жалб қилишга йўл қўйилмайди. Шу билан бирга уч ёшга тўлмаган боласи бор аёлларни тунги ишларга жалб қилишга бундай иш она ва боланинг соғлиғи учун хавф туғдирмаслигини тасдиқловчи тиббий хулоса бўлган тақдирдагина йўл қўйилади. Бундан ташқари, уч ёшга тўлмаган болалари бор аёлларга иш вақтининг ҳафтасига ўттиз беш соатдан ошмайдиган қисқартирилган муддати белгиланади ҳамда ушбу тоифадаги ходимларни иш берувчи ташаббуси билан ишдан бўшатишга йўл қўйилмайди.
2. Меҳнат дафтарчаси корхона томонидан йўқотилган. Уни тиклаш учун қаерга, қандай ҳужжатлар билан мурожаат қилиш керак? Уни тиклашга йўқотган томон жавобгар бўладими? Тартиби қандай?
Жавоб: Меҳнат дафтарчаси йўқотиб қўйилган тақдирда, шунингдек, фойдаланиш учун яроқсиз бўлиб қолган ҳолларда меҳнат дафтарчасининг дубликати ходимнинг охирги иш жойидан берилади. Дубикатни олиш учун қўшимча ҳужжтлар талаб қилинмайди.
Табиий офатлар ёки бошқа сабабларга кўра корхона томонидан ходимнинг меҳнат дафтарчаси йўқотилган тақдирда, ходимга меҳнат дафтарчасининг дубликати корхона томонидан бепул берилади.
Қўқон шаҳридан фуқаро Уринов Кенжабойнинг ижтимоий
тармоқлар орқали қилган мурожаатига муносабат
Куни кеча ижтимоий тармоқларга фуқаро К.Уриновнинг ўзига тегишли бўлган хонадонни ноқонуний расмийлаштирилганлигидан норозилиги ҳақидаги видео мурожаати ижтимоий тармоқларда жойлаштирилди.
Фарғона вилоят адлия бошқармаси томонидан мазкур ҳолатга аниқлик киритиш мақсадида жойига чиққан ҳолда ҳужжатлар асосида ўрганилди.
Ҳақиқатдан ҳам фуқаро К.Уринов ўзига тегишли бўлган Қўқон шаҳар, А.Т.Хўкандий мавзесида жойлашган хонадонни 2018 йилнинг 7 май куни Қўқон шаҳар 4-сон давлат нотариал идорасида тасдиқланган олди-сотди шартномасига асосан фуқаро И.М. сотган.
Ушбу хонадонни олди-сотди шартномасини расмийлаштиришда нотариус томонидан шартноманинг тўлиқ матни фуқаро К.Уриновга рус тилида ўқиб тушунтирилганлигини фуқаро К.Уринов ўз сўзи ва қўли билан шартнома матнида тасдиқлаган.
Бу эса, фуқаро К.Уриновнинг ўзбек тилини тушунмаганлиги учун фирибгарлар қандайдир ҳужжатларга имзо қўйдириб олиб, уйига эгалик қилиб олганган деган важи асоссизлигини тасдиқлайди.
Ўрганиш давомида мазкур олди-сотди шартномаси расмийлаштирилишида қонун ҳужжатлари талаблари бузилмаганлиги аниқланди.
Фуқаро К.Уриновнинг ушбу ҳолат юзасидан Қўқон шаҳар ИИБга қилган мурожаати юзасидан терговга қадар текшириш ҳаракатлари олиб борилиб, аризада кўрсатилган ҳолатларда бирор бир шахснинг ҳаракатларида жиноят аломатлари аниқланмаган ҳамда 2019 йил 19 декабрь куни жиноят иши қўзғатиш рад этилган.
Шунингдек, фуқаро К.Уриновнинг юқоридаги олди-сотди шартномасини ҳақиқий эмас деб топиш ҳақидаги даъво аризаси фуқаролик ишлари бўйича Қўқон туманлараро судининг 2020 йил 3 августдаги ажримига асосан қайтарилган.
Мазкур ажримга нисбатан даъвогар К.Уринов фуқаролик ишлари бўйича Фарғона вилоят судига апелляция тартибида шикоят киритган.
Таъкидлаш жоизки, фуқаро К.Уриновга Қўқон шаҳар “Мустақиллик” МФЙ ҳамда ҳомийлар томонидан моддий ёрдам кўрсатилган.
Шу билан бирга, Қўқон шаҳар ҳокимлиги ушбу фуқарони вақтинчалик турар-жой билан таъминлаш чоралари кўрилаётганлигини маълум қилган.
Сизларни халқимизнинг энг улуғ, энг азиз байрами – Ўзбекистон давлат мустақиллигининг 29 йиллиги билан самимий муборакбод этамиз.
Ушбу қутлуғ дамда барчангизга сиҳат-саломатлик, оилавий хотиржамлик ёр бўлишини, хонадонингиздан файз-барака аримаслигини тилаб қоламиз!
Ҳурмат билан Фарғона вилоят адлия бошқармаси жамоаси
Қўқон шаҳар Самарқанд кўчаси 100-уйда яшовчи фуқаро Хамидова Марифатхон ҳамда Қўқон шаҳар А.Т.Хўқандий мавзеси 15-уй 2-хонадонда яшовчи фуқаро Дадажонов Набижонлар шахар электр таъминоти корхонаси ходимлари томонидан белгиланган тартибга амал қилмаган ҳолда далолатнома расмийлаштирилганлиги, ушбу далолатнома натижасида уларнинг ҳуқуқ ва манфаатлари бузилаётганлиги, мазкур бузилган ҳуқуқ ва эркинликларини тиклашда амалий ёрдам беришни сўраб қилган мурожаатлари Қўқон шаҳар адлия бўлими томонидан ўрганиб чиқилиб, мазкур мурожаатлар асосида Фуқаролик ишлари бўйича Қўқон туманлараро судига фуқаро Хамидова Марифатхон ҳамда Дадажонов Набижонлар манфаатини кўзлаб электр энергияси бўйича ноқонуний киритилган жаримани абонент хисобидан чиқариш мажбуриятини юклаш ҳақида даъво аризалари киритилди.
Мазкур даъво аризалари суд томонидан қаноатлантирилиб, суднинг 2020 йил 6 июлдаги ҳал қилув қарорига асосан фуқаро Хамидова Марифатхондан 2.392.848 сўм, шунингдек суднинг 2020 йил 22 июлдаги ҳал қилув қарорига асосан фуқаро Дадажонов Набижондан 2.780.949 сўм миқдоридаги қарздорликлар абонент хисобидан чиқарилиши таъминланди.
Қўқон шаҳар адлия бўлими
КОНСТИТУЦИЯ – ҲУҚУҚ ВА ЭРКИНЛИКЛАР КАФОЛАТИ
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилингандан кундан то шу кунга қадар ҳаётимизнинг барча жабҳаларида ўзини намоён қилиб келмоқда. Чунки Конституция мустақиллигимиз меваси бўлиб, бугунги кунда барчамиз учун мўътабар ижтимоий қадриятга айланди.
Конституция – (лотинча сўздан олинган бўлиб, “conctitutio – ўрнатиш, тузилиш маъноасини ангалатади) аввало инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини эълон қилиш, белгилаш, кафолатлаш билан бирга давлат тузилиши асосларини, ҳокимият марказий ва маҳаллий органларини ташкил этиш асосларини, уларнинг ваколатларини ва ўзаро муносабатларини, давлат рамзлари ва пойтахтни белгиловчи қонун ҳужжати, ҳужжатлар ёки конституциявий одатлар мажмуи хисобланади.
Таъкидлаш мумкинки, Конституция бутун халқ ёки жамиятнинг барча ижтимоий гуруҳларининг манфаатларини ва иродасини ўзида ифода қилувчи давлатнинг асосий қонунидир.
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси инсон ҳуқуқларига ва давлат суверенитети ғояларига содиқлигини тантанали равишда эълон қилиб, ҳозирги ва келажак авлодлар олдидаги юксак масъулиятини англаган ҳолда, ўзбек давлатчилиги ривожининг тарихий тажрибасига таяниб, демократия ва ижтимоий адолатга садоқатини намоён қилиб, халқаро ҳуқуқнинг умумэътироф этилган қоидалари устунлигини тан олган ҳолда, фуқароларининг муносиб ҳаёт кечиришларини таъминлашга интилиб, инсонпарвар демократик ҳуқуқий давлат барпо этишни кўзлаб, фуқаролар тинчлиги ва миллий тотувлигини таъминлаш мақсадида қабул қилинганлиги Бош Қомусимизнинг муқаддимасида кўрсатиб ўтилди.
Ҳар қандай давлатнинг демократик бошқарувдаги асосий мезон бу – фуқароларга берилган ҳуқуқлар ва эркинликларнинг қанчалик даражада кафолатланганлигидир. Конституция инсон ҳуқуқлари ва эркинликлари, шахснинг жамиятда тутган ўрни, давлат муносабатларини белгилайдиган ҳуқуқий ҳужжатларнинг асоси хисобланади.
Шу ўринда таъкидлаш керакки, инсон ҳуқуқлари ва эркинликларининг давлат томонидан кафолатланишида кенг кўламда ҳуқуқ ва эркинликларни эълон қилиш, фуқаролар тенглигини тан олиш билан давлат одамларни ҳаёт кечириш воситалари манбаалари билан тўла таъминлаш мажбуриятини ўз зиммасига олмайди. Бунда давлатнинг асосий – инсонлар ўз қобилият ва эхтиёжларини тўла намоён қилишлари ва амалга оширишлари учун зарур бўлган дастлабки кенг имкониятларни ва жараёнларни вужудга келтирадиган ҳуқуқий механизмни яратиб беришдан иборат.
Бундай берилган ҳуқуқ ва эркинликлардан кишилар давлат, жамият ва бошқаларнинг ҳуқуқларини бузиш эвазига ўз мақсадларида фойдаланишларига йўл қўйилмайди.
Конституция 6-бўлим, 26-боб ва 128-моддадан иборат бўлиб, унда инсон ва фуқароларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини эълон қилиш, белгилаш, кафолатлаш билан бирга давлат тузилиши асосларини, ҳокимият марказий ва маҳаллий органларини ташкил этиш асосларини, уларнинг ваколатларини ва ўзаро муносабатларининг конституцияий асослари яратилди.
Асосий қонунда энг муҳим масала бу инсон ҳуқуқи, эркинлиги ва бурчлари масаласидир. Конституция ўзбек қонунчилиги тарихида биринчи бор тўлиқ маънода барча демократик тамойилларга биноан инсонни улуғлаш, унинг ҳақ-ҳуқуқларини кафолатлашдек улуғвор аҳамият касб этувчи масалани ҳал этди.
Конституцияга мувофиқ инсон ким ва қандай ижтимоий шарт-шароитда яшамасин, у қонун олдида барча билан баробар эканлиги, инсон, унинг ҳаёти ва эркинлиги, шаъни, қадр-қиммати ва бошқа ҳуқуқлари олий қадрият хисобланади.
Асосий Қонунимизнинг иккинчи бўлими инсон ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқлари, эркинликлари ва бурчларига бағишланган бўлиб, унда умумий қоидалар қатъий белгилаб қўйилган, мисол учун, Конституциянинг 18-моддасига кўра: “Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан қатъий назар, қонун олдида тенгдирлар. Имтиёзлар фақат қонун билан белгилаб қўйилади”.
Бунда имтиёзларни белгиланиши тўлиқ адолат принципларига мос бўлиши шартлиги ҳамда барчанинг қонун олдида тенглиги ва имтиёзлар фақат қонунда белгиланган бўлиши билан характерланиши назарда тутилган.
Конституциянинг VII-бобида (24-31-моддалар) шахсий ҳуқуқ ва эркинликларнинг конституциявий кафолатлари белгиланган бўлиб, унда яшаш ҳуқуқи ҳар бир инсоннинг узвий ҳуқуқи эканлиги, инсон ҳаётига суиқасд қилиш энг оғир жиноят сифатида қаралиши, ҳар ким эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқига эгалиги, ҳеч ким қонунга асосланмаган ҳолда ҳибсга олиниши ёки қамоқда сақланиши мумкин эмаслиги, жиноят содир этганликда айбланаётган ҳар бир шахснинг иши судда қонуний тартибда, ошкора кўриб чиқилиб, унинг айби аниқланмагунча у айбдор ҳисобланмаслиги, судда айбланаётган шахсга ўзини ҳимоя қилиш учун барча шароитлар таъминлаб берилиши, ҳеч ким қийноққа солиниши, зўравонликка, шафқатсиз ёки инсон қадр-қимматини камситувчи бошқа тарздаги тазйиққа дучор этилиши мумкин эмаслиги, ҳеч кимда унинг розилигисиз тиббий ёки илмий тажрибалар ўтказилиши мумкин эмаслиги, ҳар ким ўз шаъни ва обрўсига қилинган тажовузлардан, шахсий ҳаётига аралашишдан ҳимояланиш ва турар жойи дахлсизлиги ҳуқуқига эгалиги, ҳеч ким қонун назарда тутган ҳоллардан ва тартибдан ташқари бировнинг турар жойига кириши, тинтув ўтказиши ёки уни кўздан кечириши, ёзишмалар ва телефонда сўзлашувлар сирини ошкор қилиши мумкин эмаслиги, Ўзбекистон Республикаси Фуқароси Республика ҳудудида бир жойдан иккинчи жойга кўчиш, Ўзбекистон Республикасига келиш ва ундан чиқиб кетиш ҳуқуқига эгалиги, қонунда белгиланган чеклашлар бундан мустасно эканлиги белгиланган.
Шунингдек, ушбу бобда фуқароларнинг фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқи, ўзи истаган ахборотни излаш, олиш ва уни тарқатиш ҳуқуқига эгалиги, амалдаги конституциявий тузумга қарши қаратилган ахборот ва қонун билан белгиланган бошқа чеклашлар бундан мустасно эканлигини, фикр юритиш ва уни ифодалаш эркинлиги фақат давлат сири ва бошқа сирларга тааллуқли бўлган тақдирдагина қонун билан чекланиши мумкинлиги, Ўзбекистон Республикасининг барча давлат органлари, жамоат бирлашмалари ва мансабдор шахслари фуқароларга уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларига дахлдор бўлган ҳужжатлар, қарорлар ва бошқа материаллар билан танишиб чиқиш имкониятини яратиб бериши лозимлиги, барча учун виждон эркинлиги кафолатланганлиги, инсон хоҳлаган динга эътиқод қилиш ёки ҳеч қайси динга эътиқод қилмаслик ҳуқуқига эга эканлиги, ҳар қандай кўринишдаги диний қарашларни мажбуран сингдиришга йўл қўйилмаслигининг конституциявий кафолатлари яратилди.
Албатта, фуқаролар ҳақ-ҳуқуқларини жамият томонидан, давлат томонидан муҳофаза қилиниши, муҳим ҳал қилувчи аҳамиятга эга эканлигини эътироф этиш билан бирга, масаланинг иккинчи томонига ҳам эътибор қаратиш муҳим. Яъни, фуқароларнинг ҳуқуқ ва манфаатларининг ҳимояси уларнинг маънавиятига, ҳуқуқий маданиятларига ва ҳуқуқий онгига кўп жиҳатдан боғлиқ.
Бунда фуқароларнинг қонунларда белгиланган, ўз ҳақ ва ҳуқуқларини қай даражада билишлари, бу ўз моҳиятига кўра ҳар бир шахсни ўзлигини англашнинг асосий жиҳатларидан бири, шахс ҳуқуқларининг конституциявий кафолатларини рўёбга чиқаришнинг асосий шартларидан биридир. Чунки, фуқаро қонуний ҳақ-ҳуқуқларини яхши билмасдан, уларни муҳофаза қила олмасдан ўзликни англаш тўғрисида сўз бўлиши мумкин эмас.
Ўзбекистон туман адлия бўлими етакчи маслаҳатчиси А.Эргашев
Бир мурожаат изидан...
Фарғона шаҳар адлия бўлимига Фарғона шаҳар Теракзор кўчаси
162-уйда яшовчи фуқаро Расулова Дилноза Кучкаралиевна Фарғона вилоят қишлоқ ҳўжалиги бошқармаси томонидан унинг иш ҳақи ва мукофот пуллари тўлаб берилмаётганлигидан норози бўлиб мурожаат қилди.
Мазкур шикоятни ўрганиш мобайнида аниқ бўлишича, вилоят қишлоқ хўжалиги бошқармасининг 2020 йил 23 июнь кунги №52-сон мукофот бериш тўғрисидаги буйруғига асосан қишлоқ хўжалиги бошқармаси ҳамда туман (Қувасой шаҳар) қишлоқ хўжалиги бўлимлари ходимлари бир ойлик маош миқдорида мукофотланиши белгиланган.
Шунингдек, мазкур буйруқнинг 2-иловасида мурожаатчи тўғрисида маълумотлари ҳам қайд этилган.
Бироқ, вилоят қишлоқ хўжалиги бошқармасининг шаҳар адлия бўлимига берган маълумотида мурожаатчининг иш ҳақи ва мукофот пуллари тўлаб берилиши юзасидан етарлича асослантирилмаган маълумотлар берилди.
Тақдим қилинган маълумотлар қонун ҳужжатлари асосида ўрганиб чиқилганда, бир қатор қонунбузилиш ҳолатлари мавжудлиги сабабли Фарғона вилоят қишлоқ хўжалиги бошқармасига тегишли тартибда қонун ҳужжатларининг бузилиши, уларнинг сабаблари ва бунга имкон берувчи шарт-шароитларни бартараф этиш тўғрисида тақдимнома киритилди.
Киритилган тақдимнома натижасига кўра, вилоят қишлоқ хўжалиги бошқармаси томонидан мурожаатчи Д.Қ.Расуловага 2020 йил 3 июндаги
52-сон буйруққа асосан 2.026.130 (икки миллион йигирма олти минг бир юз ўттиз) сўм миқдордаги мукофот пули тўлаб берилиши таъминланди.
Фарғона шаҳар адлия бўлими
етакчи маслаҳатчиси
Бобурмирзо Юнусов
Ходимнинг меҳнат ҳуқуқлари қонун ҳимоясида
Ўзбекистон Республикаси Меҳнат кодексининг 234-моддаси 1-қисмига кўра, ҳомиладорлик ва туғиш таътили тугаганидан кейин аёлнинг хоҳишига кўра, унга боласи икки ёшга тўлгунга қадар болани парваришлаш учун таътил берилиб, бу даврда қонун ҳужжатларига мувофиқ нафақа тўланиши белгилаб қўйилган.
Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлигининг 01.04.2002 йилги 21-сон буйруғи билан тасдиқланган “Давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 40-бандида “Ҳомиладорлик ва туғиш бўйича нафақани тайинлаш ва тўлаш учун белгиланган тартибда берилган меҳнатга лаёқатсизлик варақаси асос бўлади”, 46-бандида “Ходим йиллик (асосий ва қўшимча) таътилда ва болани парваришлаш учун таътилда бўлган вақтда ҳомиладорлик ва туғиш бўйича таътил берилганда, нафақа ҳомиладорлик ва туғиш бўйича таътилнинг вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик варақасида кўрсатилган барча кунлари учун берилади” деб аниқ белгилаб қўйилган.
Бироқ, қонун ҳужжатларида қатъий белгилаб қўйилган меъёрларни амалда қўллашда хатоликлар, қонунбузилиш ҳолатлари афсуски, ҳали-хамон учрамоқда.
Ўзбекистон туман адлия бўлимига фуқаро Матлубахон Йўлдашева 2013 йилдан буён Ўзбекистон туман “Баркамол авлод болалар маркази”да тўгарак раҳбари вазифасида ишлаб келганлиги, ҳозирда иккинчи фарзандига ҳомиладор бўлганлиги сабабли туман халқ таълими бўлими томонидан ҳомиладорлик таътил пулларини тўлаш рад этилганлигидан норози бўлиб ариза билан мурожаат қилди.
Туман адлия бўлими томонидан фуқаро М.Йўлдашева мурожаати юзасидан туман ХТБдан олинган маълумотларга кўра, М.Йўлдашева туман халқ таълими бўлимига иккинчи фарзандига ҳомиладорлик таътил пулларини тўлаб бериш учун ҳужжатлар тақдим этганлиги, тўпланган ҳужжатлар ўрганиб чиқилиб М.Йўлдашевани боласи икки ёшга тўлгунга қадар болани парваришлаш учун таътил тугагандан сўнг ишга қайтмаганлиги ёки боласи уч ёшга тўлгунга қадар болани парваришлаш учун иш хақи сақланмайдиган қўшимча таътил берилишини сўраб ариза билан мурожаат қилмаганлиги сабабли иккинчи фарзанди учун ҳомиладорлик таътили пуллари тўланмаслиги маълум қилинган.
Мурожаатни ўрганиш давомида “Баркамол авлод” болалар марказининг М.Йўлдашевага 01.04.2017 йилдан 05.06.2017 йилга қадар ҳомиладорлик таътили бериш тўғрисидаги 01.04.2017 йил куни 532-сонли буйруғига асосан 2 ёшгача бола парваришлаш таътили берилгани, бола 2 ёшга тўлганидан сўнг у ўша вақтларда бола парвариши билан банд бўлганлиги, марказга ҳозир ишга қайтолмаслигини телефон орқали маълум қилганлиги, лекин бу ҳақда Марказ томонидан буйруқ белгиланган тартибда расмийлаштирилиб, қайд этилмаганлиги аниқланди.
Бундан ташқари, иш берувчи томонидан марказ ходимаси М.Йўлдашевани фарзанди 2 ёшга тўлган вақтида ишга қайтиши ёки боласини 3 ёшга тўлгунига қадар бола парваришлаш таътилига (ҳақ тўланмайдиган) чиқиши масаласида ёзма равишда огоҳлантириш хати юборилмаган.
Аниқланган ҳолатлар юзасидан туман адлия бўлими томонидан марказ раҳбарининг ҳатти-ҳаракатларида Ўзбекистон Республикаси МЖтКнинг 49-моддасида назарда тутилган маъмурий ҳуқуқбузарлик аломатлари мавжудлиги сабабли туман аҳоли бандликка кўмаклашиш марказига маъмурий таклиф киритилиб, Аҳоли бандликка кўмаклашиш марказининг қарори билан марказ раҳбарига базавий ҳисоблаш миқдорининг 5 баробари миқдорида маъмурий жарима қўлланилди.
анфаатдор шахс маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг қарорларини ҳақиқий эмас, улар мансабдор шахсларининг ҳаракатларини (ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида ариза (шикоят) билан агар бу қарор, ҳаракат (ҳаракатсизлик) туфайли унинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузган, унинг ҳуқуқлари, эркинликларини амалга оширишга ва қонуний манфаатларини рўёбга чиқаришга тўсиқлар вужудга келтирган, унинг зиммасига қонунга хилоф равишда бирор-бир мажбурият юклаган, унинг у ёки бу соҳадаги фаолиятни амалга ошириши учун бошқа тўсиқлар вужудга келтирган деб ҳисобласа, судга мурожаат қилишга ҳақли.
Маъмурий органларнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг, улар мансабдор шахсларининг қарорлари, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) устидан шикоят қилиш тўғрисидаги иш бўйича ҳал қилув қарори МСИЮтКнинг XIX-бобида белгиланган қоидаларга кўра суд томонидан қабул қилинади. Суд устидан шикоят қилинаётган қарор ёки унинг айрим қисмлари ёхуд ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) қонун ҳужжатларига зид эканлигини ҳамда аризачининг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузаётганлигини аниқласа, қарорни ёки унинг айрим қисмларини ҳақиқий эмас, ёхуд ҳаракатларни (ҳаракатсизликни) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилади.
Туман адлия бўлими томонидан мурожаат атрофлича, таҳлил қилинган ҳолда ўрганиб чиқилиб, Ўзбекистон Республикаси МСИЮтКнинг 185-моддасига, Солиқ кодекси, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги фаолиятини янада такомиллаштиришга доир ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-3666-сон Қарори билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тўғрисида”ги Низомга асосан фуқаро М.Йўлдашева манфаатларини кўзлаб 29.06.2020 йил куни Ўзбекистон туман Маъмурий судига туман Халқ таълими бўлимининг 11.06.2020 йилги
01-01/321-сонли хомиладорлик таътил пулларини тўлашни рад этиш ҳақидаги хатини (қарорини) ҳақиқий эмас деб топиш ҳамда М.Йўлдашевани иккинчи фарзанди учун хомиладорлик таътил пули хисоблаб, тўлаб бериш мажбуриятини юклаш тўғрисида шикоят ариза киритилди.
Ўзбекистон туман Маъмурий суди томонидан жорий йил 4 август кунги ҳал қилув қарорига кўра, туман халқ таълими бўлимининг 11.06.2020 йил кунги 01-01/321-сонли М.Йўлдашевага ҳомиладорлик таътил пулларини тўлашни рад этиш тўғрисидаги баёни ҳақиқий эмас деб топилиб, туман адлия бўлимининг шикоят аризаси қаноатлантирилди.
Ўзбекистон туман адлия бўлими
етакчи маслаҳатчиси А.Эргашев
Бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси Бувайда туман бўлимининг фуқаронинг пенсиясидан 3785056 сўм ушлаб қолиш тўғрисидаги қарори хақиқий эмас деб топилди.
Бувайда туман адлия бўлимига 1951 йилда туғилган О.О.Курганов ариза билан мурожаат қилиб, ПК “пенсия” дастурига унинг пенсияси нотўғри киритилганлиги сабаб қилиб пенсия ва нафақалар тайинлаш комиссиясининг 31.05.2020 йилдаги 4-сонли қарори асосан унинг пенсиясидан 3 785 056 сўм ушлаб қолиш ҳақида қарор қабул қилинганлигини билдириб, ушбу ноқонуний қарорни бекор қилиш масаласида амалий ёрдам бершликни сўради. Туман адлия бўлими томонидан ушбу мурожаат юзасидан ўрганиб давомида аниқланишича фуқаро пенсияга хужжатларни топширишда хеч қандай айби бўлмаганлиги, яъни БТПЖ туман бўлимига нотўғри, қалбаки ёки ёлғон маълумотлар тақдим этмаганлиги маълум бўлди.
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 1030-моддасига мувофиқ фуқаро томонидан виждонсизлик қилинмагани ва хисоб-китобларда хатолар бўлмаганлиги аниқланса, унга берилган пенсиялар асоссиз орттирилган бойлик сифатида қайтарилмайди деб кўрсатилган қонун талабига асосан фуқаро О.О.Кургоновнинг манфаатлари юзасидан Бувайда туман маъмурий судига фуқаро пенсиясидан 3 785 056 сўм ушлаб қолиш ҳақидаги 31.05.2020 йилдаги 4-сонли БТПЖ туман бўлимининг қарорини ҳақиқий эмас деб топиш ҳақидаги шикоят ариза билан мурожаат этилди. Адлия бўлимининг ушбу шикоят аризаси 24.08.2020 йил куни Бувайда туман маъмурий суди томонидан кўриб чиқилиб, адлия бўлимининг шикоят аризаси қаноатлантирилди, БТПЖ туман бўлимининг 31.05.2020 йилдаги 4-сонли қарорига фуқаро О.О.Кургоновнинг пенсиясидан 3 785 056 сўм ушлаб қолиш ҳақида қарори ноқонунийлиги сабаб хақиқий эмас деб топилиб бекор қилинди, фуқаронинг ҳуқуқи тикланди.